วิญญาณ Consciousness

ห่วงโซ่ที่ ๓. คือ วิญญาณซึ่งอุปมาดังลิงถือลูกแก้ว ลับ ๆ ล่อ ๆ อยู่หน้าประตูห้อง "จิต" หรือวิญญาณนี้กลิ้งกลอกไปมาเหมือนกับลิงที่ไม่มีหยุดนิ่ง แกว่งไปแกว่งมาอยู่ตลอดเวลา ยากที่จับมาฝึก ให้หยุดนิ่งได้ ปริศนาธรรมของวิญญาณจึงเปรียบเหมือนอย่างลิงที่ถือลูกแก้ว เปิดประตูออกมา แล้ววิ่งหายวับกลับเข้าไปข้างใน ลูกแก้วพุทธะในมือลิง วิญญาณคือ การรู้ทางอายตนะ ๖ อันได้แก่ หู ตา จมูก ลิ้น กาย ใจ มิใช่วิญญาณที่ล่องลอย อย่างที่ชาวบ้านคิด แต่อย่างใด